Endülüs İslam Sanatının bilinen en önemli temsilcileri, az sayıda olmalarına rağmen, mimari eserlerdir. Mimari, kendine has bir ustalık ve ince zevkin bir ürünü olan binalarıyla hem yazı hem plastik sanatlar hem de seramik gibi sanat kolları açısından ana kaynaktır ve seçkin bir yere sahiptir.
Dekoratif dil, Bağdat ve Samerra örneklerinin bir devamı gibidir.
Mimari eserlerden sonra sırayı fildişi, ahşap oyma ve seramik almaktadır. Bu eserler, çok sınırlı sayıda olmalarına rağmen, üstün nitelik ve mükemmellikleriyle sanatçılarının ustalığı kadar, yaptıranların da zevk, görgü ve sanata karşı olan sevgilerini ve koruyucu özelliklerini yansıtmaktadır.
İslamî dönemdeki iç çekişmeler sırasında ve İspanyolların ülkeyi tekrar ele geçirmeleri sürecinde maruz kaldıkları saldırıların, doğal ya da bilinçli tahribatların etkisiyle pekçoğu ortadan kaybolmuş olan mimari eserlerin bugüne gelebilen sınırlı sayıdaki örneği, İslam Sanatının Avrupa’daki zerâfet mümessilleri olarak varlıklarını devam ettirmekte ve artık özenle korunmaktadırlar.
Endülüs, bütün İslam âlemiyle paylaştığı ortak özelliklerin yanında kendine has bir üslubun da sahibi olmuştur. Yani, tam anlamıyla orijinal bir sentezin ürünüdür. Bunda, İslam âleminin en uzak ucunda bulunması kadar, Avrupa’daki Hıristiyan âlemiyle sürekli temas halinde olmasının ve yerli halkla içiçe yaşamanın verdiği hoşgörüye dayalı değişik bir ruh hali taşımasının tesiri büyüktür.
Başlangıçta “kaçakların yurdu” sayılan Endülüs, sadece Abbasî ve Fâtımî tasallutundan kurtulmak isteyen siyaset adamlarının değil, aynı zamanda rahat çalışma ortamı arayan ilim adamları ve sanatkârların da sığınağ, hatta ödüllendirildikleri bir cennet haline gelmiştir.
Kültürel ve siyasi bakımdan Hıristiyan tebaaya karşı takındıkları hoşgörüyü dini bakımdan da büyük ölçüde sürdürmeye çalışan Endülüslü hükümdarların yaptırdıkları sanat eserleri, İslam ülkelerinde olduğu kadar Hıristiyan ülkelerde de büyük övgüye mazhar olmuştur.
İspanya’da Endülüs Emevi Mimarisi Hakkında Bilgiler..
. İspanya, daha önce 711 yılında Emeviler Döneminde Müslümanların eline geçmişti. Abbasi Devleti’nin kurulmasıyla Emevi halifesi Hişam’ın torunu İspanya’da Endülüs’e gelmiş ve burada Kordoba merkez olmak üzere bir emirlik kurmuştur (756).
. 300 yıl İspanya'da egemenlikleri sürmüş buna bağlı olarak kendi kültür ve sanatlarını burada görkemli bir şekilde yaşatmışlardır.
. İspanya’da 8. yüzyıldan 11. yüzyıla değin egemenlik süren Müslümanlar kendi sanatlarını, Avrupa anakarasının güneybatı ucunda görkemli bir biçimde oluşturup yaşatmışlardır.
--> Endülüs’te dikkati çeken iki önemli yapı Kor-doba Camisi ve Elhamra Sarayı’dır.
Kordoba Camisi (786):1. Abdurrahman tarafından yaptırılan caminin ilk şekli dokuz sahınlı ve on iki kemer gözlü bir bölüm ile re-vaklı bir avludan oluşmaktadır. Düz çatı ile kapatılan sahınlar, güney duvarına diktir. Orta sahın diğerlerinden daha geniştir.
İlk kez bir camide at nalı biçiminde kemer kullanılmıştır.Camiye birçok ekleme yapılmıştır.
Bu eklemelerin en güzeli II. Hakem’in yaptırdığı minberdir.Minber, işlenmiş küçük tahta panolarla ve fil dişinden kakmalarla süslenmiştir.
Kurtuba (Cordoba) Ulu Camii (iç görünü
nümden ayrıntı)
Elhamra Sarayı:
İspanya’nın Granada kentinde 14. yüzyılda yapılmıştır.
Sarayın yapımında malzeme olarak kireç, çakıllı kum ve balçıktan karılan kırmızı renkli bir kerpiç kullanılmıştır.
Sarayın adı olan Elhamra, Arapça “kırmızı” anlamına gelmektedir.
Saray üç bölümden oluşmaktadır:
Hükümdarın davalara baktığı ve halkını kabul ettiği meşver bölümü, taht salonu ile birlikte resmî kabuller için kullanılan divan bölümü ve tamamen kadınlara ait olan harem bölümü.Sarayın iç düzeni oldukça karmaşık olup sayısız koridoru ve avluları bulunmaktadır.
Mermer malzemeden yapılan duvarları çok ince işlenmiştir.
Bahçesindeki aslan heykelleri ile süslü Aslanlı Havuz çok ünlüdür.
Elhamra Sarayı, hem İspanya’daki İslam yapılarının hem de dünya sanat tarihinin en güzel yapılarından biri olarak kabul edilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder